ماجراهای پول‌های کثیف یا مشکوک در سینما و شبکه نمایش خانگی مدتی است که تبدیل به یک مناقشه و بحثی داغ در محافل مختلف و به‌خصوص رسانه‌ها شده است. بخشی از آنها مربوط به حضور سرمایه‌گذارانی می‌شود که هیچ دلسوزی برای هنر و هنرمند ندارند و فقط در تلاش هستند به منافع شخصی‌شان دست پیدا کنند، حالا چه اتفاقی برای فرهنگ و هنر این مرز و بوم بیفتد خیلی برای صاحبان سرمایه اهمیتی ندارد؛ حالا این اتفاق در تلویزیون تکرار می‌شود. خطر اپلیکیشن‌ها، ستاره‌ها و اسپانسرها آنقدر نگران‌کننده است که قربانیان آن مردم و هنرمندان هستند.
زیرا مردم هنرمند را می‌شناسند و صرف علاقه و اعتمادی که به آن هنرمند دارند پای تماشای برنامه می‌نشینند. اینجا سرمایه‌گذار با پولی که خرج می‌کند هم به هنر و هم به هنرمند آسیب می‌زند، چون قائله اپلیکیشن‌ها یک اتفاقات پشت‌پرده‌ای دارد که آرام‌آرام نهان می‌شود. یک نمونه آن گلایه شرکت‌کنندگان «برنده‌باش» است، اتفاق دیگر آن آرای مشکوک به جشنواره جام‌جم است. از این اتفاقات تا به حال زیاد افتاده و شاید پای چند نمونه آن به فضای رسانه باز شده باشد.
پول کثیف یعنی رسالت هنر و دغدغه هنرمند نسبت به خواسته‌های مردم و مطالبه عدالت اجتماعی و مقابله با مفسدان اقتصادی تعطیل، یعنی حق‌السکوت و این یعنی تنزل در هنر نمایشی و رونق فیلم‌هایی مبتذل و بی‌محتوا که در پی خواب کردن تماشاگر باشند و کاری به بیداری مخاطبان و نهیب به رانت‌خواران و آقازاده‌های عافیت‌طلب و ژن‌های خاص نداشته باشند. این اتفاق باعث می‌شود برنامه‌های تلویزیون آن‌طور که باید و شاید نتوانند تأثیری بر روی مخاطب داشته باشند و به تعبیر "داریوش فرهنگ" و خیلی از هنرمندان و صاحب‌نظران همیشه تلویزیون از جامعه عقب‌تر باشد.
روح‌الله مومن‌نسب پژوهشگر فضای مجازی
صاحبان اپلیکیشن‌ها درآمدهای سرسام‌آوری دارند
روح‌الله مومن‌نسب پژوهشگر فضای مجازی درباره معضلات اسپانسرها و اپلیکیشن‌ها در تلویزیون گفت: متأسفانه هرجایی که تجارت غلطی راه‌اندازی می‌شود پای پول‌های کثیف به آن‌جا باز می‌شود. در حاشیه آن متأسفانه نارضایتی‌هایی بوجود می‌آید که یکی از آنها به همین پیامک‌های تبلیغاتی برمی‌گردد که اپلیکیشن‌ها به عنوان ارزش‌افزوده خودشان به مردم تحمیل می‌کنند. روزانه مبلغی از مردم کم می‌شود به واسطه این پیامک‌های تبلیغاتی که آدرس این اپلیکیشن‌ها را می‌دهند. نصب برخی از این اپلیکیشن‌ها هم امروز با تبلیغات عجیب و غریب‌شان به یک بستر بخت‌آزمایی با همان بازی شانس تبدیل شده است. صاحبان این اپلیکیشن‌ها درآمدهای سرسام‌آوری دارند که وصف‌ناپذیر است.
صداوسیما مجبور است از طریق تبلیغات، ارتزاق کند
وی با اشاره به اینکه صداوسیما خودش یکی از بخش‌هایی است که باعث شده این اپلیکیشن‌ها بیشتر دیده شوند، تصریح کرد: مردم امروز از برخی آسیب‌های این اپلیکیشن‌ها و رفتار متناقضی که در تبلیغ و اجرا دارند، ناراضی‌اند. یکی از این نهادهایی که باعث شده این اپلیکیشن‌ها بیشتر دیده شوند همین سازمان صداوسیماست. صداوسیما به خاطر بودجه‌هایی که دولت قطع کرده و فشارهای اقتصادی که هر روز هم بیشتر می‌شود، زیرا باید جوابگوی عیال زیادی (کارمندان) که دارد باشد. مجبور است پولی را از طریقی تأمین کند و متأسفانه از طریق تبلیغاتی که برای مردم مزاحمت ایجاد می‌کند بدست بیاورد.
اپلیکیشن‌ها و سامانه‌ها برخی اوقات خودشان را تحمیل می‌کنند
مومن‌نسب تأکید کرد: بخش دوم وزارت ارتباطات است که مستقیماً از ترافیک اینترنت درآمد بسیاری کسب می‌کند. طبیعتاً به خاطر منافع خودش هم نظارت درستی انجام نمی‌دهد؛ بسیاری شکایت دارند که چرا در وزارت ارتباطات باید سامانه‌هایی ایجاد شود به صورت ناخودآگاه پیامکی داده و ماه به ماه مبلغی را باید مردم بپردازند یا در قبض موبایل‌شان درج یا از شارژ اعتباری‌شان کم می‌شود. برخی اوقات هم سوالی از مخاطب نمی‌پرسند و به مردم تحمیل می‌شود. خودم این اتفاق را به عینه دیده‌ام که اپلیکیشن‌ها و سامانه‌ها گاهی هیچ اجازه‌ای از مخاطب نمی‌گیرند و اتوماتیک این کار انجام می‌شود.
اپلیکیشن‌ها آنقدر درآمد دارند «برنده‌باش» برگزار می‌کنند
وی افزود: متأسفانه وزارت ارتباطات در موضوع اینترنت هم قانون‌گذاری می‌کند و هم خودش متنفع است. این انحصار در اجرای قانون فناوری که باعث می‌شود وزارت ارتباطات نتواند نظارت مناسبی داشته باشد. مردم متأسفانه در امتداد منافع این سامانه‌ها قربانی می‌شوند تا جائیکه درآمدهای زیاد این سامانه‌ها پایشان را به تلویزیون و برنامه‌سازی باز می‌کند و یک مسابقه‌ای تحت عنوان «برنده‌باش» یا مسابقات و برنامه‌های دیگر بوجود می‌آیند.
ماجرای پیامک‌های برنامه نود از چه قرار است؟
این پژوهشگر فضای مجازی به درآمد پیامکی از برنامه نود هم اشاره کرد و گفت: میلیاردها تومان خرج می‌کنند تا صاحب سامانه پیامکی برنامه نود بشوند. چقدرپشت ۲۰۰۰۹۰ پول درمی‌آورند یک محاسبه‌ای نیاز دارد که به راحتی بدست می‌آید. وقتی برنامه نود اعلام می‌کند نظرتان درباره این اتفاق چیست یک شماره‌ای را پیامک کنید یک میلیون نفر پیامک می‌زنند. می‌دانید فرستادن عدد هم پیامک انگلیسی محاسبه می‌شود و پیامک انگلیسی سه برابر پیامک فارسی هزینه دارد. سپس یک پیامکی هم از طرف برنامه به شما زده می‌شود تشکر می‌کنیم پیام دادید این هم هزینه‌ای برای آن سامانه دارد. در هر دوی این اتفاقات، وزارت ارتباطات منفعت می‌برد؛ پشت این اتفاق یک اقتصاد بزرگ وجود دارد.
هدف صداوسیما در تبلیغات، وسیله را توجیه می‌کند
مومن‌نسب با اشاره به دسته منفعتی که از حضور اپلیکیشن‌ها عایدشان می‌شود، گفت: این سه دسته منفعت‌طلب حوزه اپلیکیشن‌ها باید ساماندهی شوند. سازمان صداوسیما پول تبلیغات می‌گیرد و هدف وسیله‌اش را توجیه می‌کند و هرچیزی را تبلیغ می‌کند. وزارت ارتباطات بیشترین درآمد را بدست می‌آورد و هیچ هزینه‌ای هم نسبت به صداوسیما نمی‌کند. شرکت‌ها یا سامانه‌های فعال که در پشت پرده این اتفاقات هستند هم اغلب متعلق به افرادی هست که پشت‌شان خیلی گرم است و یک طور مافیا برای خودشان هستند.
جنگ زرگری وزارت ارتباطات و صداوسیما در پیامک‌های مشکوک
وی در پاسخ به این سوال که چرا این همه بلبشو برای پیامک‌های جشنواره جام‌جم بوجود آمد گفت: این اتفاق به جنگ زرگری می‌ماند که وزیر ارتباط با محکوم کردن تلویزیون خودش را می‌خواست میان عوام، محبوب کند و از طرفی دیگر تلویزیون هم یک بازی عملیات روانی ایجاد شد. حالا اگر نفر اول فلان برنامه یا فلان نفر بشود چه نفعی برای نظام و مردم دارد! این رقابت ناسالمی بود که برخی از تهیه‌کنندگان صداوسیما به پا کردند تا بیشتر سر زبان‌ها بیفتند. این رقابت‌های ناسالم برای مردم، زدگی ایجاد می‌کند؛ چرا که هر وقت صداوسیما گفت فلان کار را انجام دهید این اعتماد از بین می‌رود.
باید بودجه‌های عمومی برای صداوسیما تعریف شود
این کارشناس فضای مجازی درباره برخی تبلیغات تلویزیونی گفت: پیش از این شاهد بودیم که روی پدیده شاندیز تبلیغات متعددی روی آنتن می‌رفت و بعد عده‌ای سرمایه‌شان از بین رفت. چیپس و پفک را تبلیغ کردند استفاده گسترده آن برخی را بیمار کرد و حالا در بحث این پیامک‌ها هم نارضایتی‌هایی بوجود آمد که خیلی به نفع رسانه‌ملی نیست. از طرفی حاصل آن آورده‌ای هم برای اقتصاد کشور ندارد؛ واقعاً این چرخه اپلیکیشن‌ها و پول کثیف در سینما و تلویزیون اقتصاد، فرهنگ و هنر را تحت‌الشعاع آسیب‌های خودش قرار می‌دهد. سازمان صداوسیما نباید از این محل‌های درآمدی، ارتزاق کند و بودجه‌های عمومی باید به کمک این نهاد برود.
جای نظارت خالیست
وی خاطرنشان کرد: از عواض مردم به صداوسیما کمک کنند خیلی بهتر است تا این اتفاقات را در تلویزیون شاهد باشیم. شورای عالی فضای مجازی قانون‌گذاری و سیاستگذاری انجام دهد تا این مشکلات هرچه زودتر برطرف شود. اگر با این دست‌فرمان پیش بروند هیچ امنیت اقتصادی و فرهنگی نخواهد ماند. بعضی از این شرکت‌ها و سامانه‌ها رانت‌های جدی دارند که باید نظارت جدی بر روی آنها انجام شود. به نظرم باید این مطالبه‌گری‌ها را از سازمان صداوسیما و وزارت ارتباطات داشته باشیم تا پاسخگوی مخاطبین باشند.
صداوسیما احساس می‌کند از رقابت با ماهواره عقب‌افتاده است
مومن‌نسب تصریح کرد: ما به سینمای‌مان انتقاد داریم گیشه زده شده است فیلم‌های زرد بدون محتوا بفروشد. در مورد صداوسیما هم متأسفانه توده‌زده شده است؛ اینکه توده‌ای از مخاطبین جذب شوند جزو اصول دست‌اندرکاران امر قرار گرفته است. چون احساس می‌کنند در رقابت با شبکه‌های ماهواره‌ای عقب می‌افتند آنها را الگوی خود می‌دانند. واقعاً اگر مردم بخواهند انتخاب کنند برنامه‌های اصل را برمی‌گزینند نه برنامه‌های فرع! چرا می‌خواهیم "من و تو" را در تلویزیون تکرار کنیم اینجا "من و تو" بیشتر دیده می‌شود. امروز در بحث کپی‌کردن هم مدیران مقصرند چون به برنامه‌سازان و تهیه‌کنندگان می‌گویند شبیه به چه برنامه‌ای می‌خواهید کار بسازید؟ یا به تهیه‌کننده می‌گویند نصف یا کل هزینه برنامه را از اسپانسر بگیرید و تهیه‌کننده مجبور است آنتن‌فروشی کند و تبلیغات عجیب و غریبی بگیرد آن مبلغ بدست بیاید.
باز شدن پای اپلیکیشن‌ها به سریال‌های پرطرفدار
در جریان شروع و ساخت نسخه سینمایی «پایتخت» که البته به خاطر درگذشت خشایار الوند فعلاً برای عید نوروز آماده نخواهد شد موضوع حامیان مالی بوجود آمد. که البته پیش از این هم شاهد ساخت پروژه‌های پرطرفدار با حمایت اپلیکیشن‌ها و اسپانسرها بوده‌ایم. شاید باب این اتفاق را مهران مدیری با سریال «نقطه‌چین» به تلویزیون باز کرد و در ادامه برخی از کارها تحت‌الشعاع این تبلیغات گلدرشت قرار گرفتند. مصداق این گلدرشت بودن تبلیغات را بتوان در «پایتخت ۲» دید و یکی از این اپلیکیشن‌ها قصد داشت در «پایتخت ۶» و اسپیشال اپیزود «پایتخت» این اتفاق را تکرار کند. به همین‌خاطر در فضای مجازی نوشتند: «اپلیکیشن‌ها با یک هزینه ۴ میلیاردی حامی مالی پروژه شب عید «پایتخت» شده است و اینکه دیگر سازمان اوج تن به همکاری با سازندگان «پایتخت» نمی‌دهد». خبرنگاربا پیگیری‌هایی که انجام داد یکی از دست‌اندرکاران مهم پروژه «پایتخت» شب عید در این باره توضیح داد: «اسپانسر نداریم، اپلیکیشن‌ها هم هیچ دخالتی ندارد. ما با خود تلویزیون کار می‌کنیم و تلویزیون سفارش ساخت این پروژه را داده است. هیچ اسپانسری در کار امسال ما وجود ندارد و این را هم بدانید آنها محض رضای خدا کاری انجام نمی‌دهد و مطمئن باشید اگر به عنوان حامی مالی «پایتخت» بودند همه می‌دانستند و همه‌جا اطلاع‌رسانی شده بود.
مسئولین پاسخ درستی ندادند
پیگیری‌ها از مسئولین ذیربط نتیجه‌ای نداد چرا که عمدتاً نخواستند در رابطه با اپلیکیشن‌ها واکنشی داشته باشند. تنها سیدابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورایعالی فضای مجازی به جمله‌ای کوتاه بسنده کرد و گفت: درباره اتفاق مسابقه «برنده باش» که یک مقداری مورد توجه قرار گرفته در حال بررسی هستیم، اگر نیاز به سیاستگذاری داشته باشد حتماً شورایعالی فضای مجازی ورود خواهد کرد. منتظر نتیجه بررسی‌ها و گزارش مبسوط مسابقه «برنده‌باش» هستیم؛ در موضوع پیامک‌های مشکوک ورودی نداشتیم.
*تسنیم
ارسال نظر